اقسام رباریا دارای اقسامی است که در ذیل به دو نوع تقسیم‌بندی آن اشاره می‌شود. فهرست مندرجات۱.۱ - ریا در کل عمل ۱.۲ - ریا در جزء واجب عمل ۱.۳ - ریا در جزء مستحب عمل ۱.۴ - ریا در شرطی از شرایط عمل ۱.۵ - ریا در کیفیت عمل ۲ - تقسیم دوم ریا ۲.۱ - دو داعی داشتن ریا و قربت ۲.۲ - پنجاه درصد بودن ریا و قربت ۲.۳ - قصد قربت، اصیل و ریا تبعی ۲.۴ - ریا، اصیل و قصد قربت تبعی ۳ - حکم ریا در دو قسم ۳.۱ - حکم ریا در قسم اول ۳.۲ - حکم ریا در قسم دوم ۴ - پانویس ۵ - منبع ۱ - تقسیم اول ریاتقسیم اول ریا خود به پنج قسم تقسیم می‌شود: ۱.۱ - ریا در کل عملگاه ریا در کل عمل است و اصلا قصد خدا در آن وجود ندارد. در این حال فرد نه اخلاص دارد و نه قصد قربت. ۱.۲ - ریا در جزء واجب عملگاه در جزء واجب است مثلا فرد در اعمال حج همه را برای خدا به جا می آورد ولی فقط طواف یا یک شوط آن را به قصد ریا انجام می دهد. ۱.۳ - ریا در جزء مستحب عملگاه در جزء مستحب ریا می کند مثلا در گفتن لبیک، اولی واجب است و ما بقی مستحب و فرد آن لبیک‌های مستحب را از روی ریا انجام می دهد. ۱.۴ - ریا در شرطی از شرایط عملدیگر اینکه در شرائط ریا می کند مثلا یکی از شرائط احرام، پوشیدن لباس احرام است و فرد آن را ریاکارانه انجام می دهد. ۱.۵ - ریا در کیفیت عملگاه در کیفیت ریا می کند مثلا لباس احرامی انتخاب می کند که زاهدانه باشد و یا مثلا نماز را به جماعت می‌خواند به این گونه که اصل نماز را برای خدا می خواند ولی جماعتش را با ریا انجام می دهد. ۲ - تقسیم دوم ریاتقسیم دوم ریا نیز به چند قسم تقسیم می‌شود: ۲.۱ - دو داعی داشتن ریا و قربتگاه ریا و قربت دو داعی مستقل هستند یعنی اگر ریا نبود حتما نماز می خواند و اگر قربت نبود حتما ریا می کرد. مثلا زید به من می گوید این کار انجام شود و عمرو هم می گوید که آن کار انجام شود حال اگر تنها زید می گفت من آن را انجام می دادم و اگر عمرو هم به تنهایی می گفت باز آن را انجام می دادم و گفتن هر دو به تنهای داعی مستقل و کاملی برای من بود. ۲.۲ - پنجاه درصد بودن ریا و قربتگاه ریا و قربت پنجاه درصد است یعنی اگر ریا نبود عمل را به جا نمی آورد و هکذا اگر فقط خداوند بود و ریا نبود و آن دو با هم جمع می شود و موجب می شوند عمل انجام شود. ۲.۳ - قصد قربت، اصیل و ریا تبعیقصد قربت اصالت داشته باشد و ریا تبع باشد. یعنی نماز را فقط برای خدا می خوانم حتی اگر ریا نباشد ولی تبعا ریا هم می کنم. ۲.۴ - ریا، اصیل و قصد قربت تبعیعکس مورد قبل که فقط برای مردم نماز می خواند و در ضمن آن می گوید بهتر است خدا را هم در نظر داشته باشم. ۳ - حکم ریا در دو قسمنظر استاد مکارم شیرازی در حکم ریا در دو قسم: ۳.۱ - حکم ریا در قسم اولاستاد مکارم شیرازی در مورد تقسیم اول می فرمایند: به نظر ما اطلاقات ادله ریا همه این موارد را می گیرد مگر اینکه بگوئیم این اطلاقات از موردی انصراف دارد. ۳.۲ - حکم ریا در قسم دومودر مورد تقسیم دوم ریا می فرمایند: همه ی انواع چهارگانه باطل است زیرا اطلاقات ریا فرقی بین این موارد نمی گذارد. ۴ - پانویس۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۳۴۳. |